ورق گالوانیزه به ورق فولادی گفته می‌شود که بر روی آن با استفاده از عملیات گالوانیزاسیون، پوششی از جنس فلز روی (Zinc) قرار داده شده است؛ ورق‌های گالوانیزه در صنایع مختلف مانند ساختمان‌سازی، صنایع غذایی و ساخت ماشین آلات کاربردهای فراوانی دارند. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی ورق‌های گالوانیزه بپردازیم و ببینیم که این دسته از ورق‌ها چه مشخصاتی دارند و به چه صورتی در بازار تولید و عرضه می‌شوند.
ورق‌های گالوانیزه در انواع مختلفی تولید می‌شوند. این تنوع بسته به مصارف مورد نظر متفاوت است. در زیر برخی از انواع روش‌های تولید که سبب متفاوت شدن ورق‌های گالوانیزه می‌شوند را بررسی می‌کنیم. سایر مشخصات ورق گالوانیزه را در بخش‌های بعدی این مقاله معرفی می‌کنم.
استفاده از لایه محافظ گالوانیزه بر روی ورق‌های فولادی مزایای زیر را دارد:
ورق گالوانیزه به خاطر داشتن یک پوشش محافظ قوی دارای محافظ دارای مزایای زیر است:
اما در کنار این موارد ورق‌های گالوانیزه معایبی نیز دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم
ورق‌های گالوانیزه دارای معایب زیر هستند:
ورق‌های گالوانیزه بر اساس استانداردهای مشخصی تولید و به بازار عرضه می‌شوند. در جدول زیر می‌توانید ابعاد مختلف ورق‌های گالوانیزه را مشاهده کنید. به صورت معمول ورق‌های گالوانیزه در شیت‌های دو در یک متر یا رول هایی با عرض ۱ و ۱.۲۵ متر تولید می‌شوند. ضخامت آن‌ها نیز می‌تواند از ۰.۳ میلیمتر تا ۳ میلیمتر باشند.
در زمانی که به حجم بالایی از ورق نیاز باشد، کارخانه‌های تولید ورق، به جای شیت‌های دو متری، رول‌های چند صد متری را ارائه می‌کنند. این رول‌ها هیچ تفاوتی با ورق‌های شیت شده ندارند و تنها به صورت رول شده هستند.
در جدول زیر می‌توانید برخی از ابعاد و اوزان ورق‌های گالوانیزه را مشاهده کنید.
ورق گالوانیزه در صنایع مختلف کاربردهای بسیار متنوعی دارد. به خاطر مقاومت بالای این ورق‌ها در برابر خوردگی و رطوبت اغلب از آن‌ها در ایجاد پوشش‌های محافظ، درب‌ها و نیز ساخت بدنه‌ها استفاده می‌شود.
در زیر برخی از مواردی که از ورق‌های گالوانیزه استفاده می‌شود ذکر شده‌اند. اما مصارف این ورق‌ها بسیار بیشتر از آنچه که در اینجا ذکر شده است، هست.
گالوانیزاسیون بر اساس روش‌های مختلفی بر روی ورق‌های فولادی انجام می‌شود. در این روش‌ها فلز روی بر روی سطح ورق فولادی قرار می‌گیرد و یک لایه پوششی بر روی آن ایجاد می‌کند. این لایه پوششی تمامی خلل و فرج سطح فولاد را پر می‌کند و مانع از تماس فولاد با سایر مواد می‌گردد و در نتیجه از آن محافظت می‌کند.
ما با روش‌های مختلفی فلز روی را بر روی سطح فولاد بستر قرار می‌دهیم که در ادامه به بررسی چهار روش اساسی در صنعت می‌پردازیم که شامل روش‌های:
این چهار روش در بخش‌های بعدی توضیح داده شده‌اند.
در این روش که به آن Hot dip galvanizing نیز گفته می‌شود، ورق‌های فولادی در مخزنی از روی مذاب وارد می‌شوند. در اینجا پس از آن ورق‌ها در مجاورت هوا به تدریج خنک می‌شوند تا به دمای محیط برسند. در این روش فلز روی بر روی بدنه ورق‌ها می‌چسبد و پوششی یکدست را ایجاد می‌کند.
روش غوطه‌ور‌سازی در مخزن روی مذاب سبب می‌شود که فلز روی به خوبی به هر دو سطح ورق فولادی چسبیده و آن را پوشش دهد. برای اطمینان از چسبیدن روی به فلز آهن و پوشش تمامی نواحی آن، به فلز روی جریان مثبت و به ورق آهن جریان منفی را متصل می‌کنند. با عبور جریان ثابت الکتریکی (DC) از فلز روی به آهن الکترون‌های روی به سمت ورق آهنی حرکت می‌کند و اتصال‌های مقاوم‌تری را در زمان غوطه‌وری ایجاد می‌کنند.
مزیت این روش ارزان بودن ساز و کار آن است. با استفاده از این روش می‌تواند به راحتی ورق‌هایی در ابعاد مختلف را روی‌اندود کرد.
اما این روش معایبی هم دارد. اول آنکه سبب ایجاد تنش گرمایی در ورق فولادی می‌شود. دوم آنکه چسبندگی فلز روی به ورق فولادی به اندازه کافی مقاوم نیست و ممکن است لایه فلز روی بر اثر ضربه و یا دیگر تنش‌های مکانیکی و گرمایی از ورق فولادی جدا شود.
به این روش «الکتروپلاتی» یا «الکتروگالوانیزه» نیز می‌گویند. در این روش ورق‌های فولادی وارد یک محلول مرکب از سولفات روی و سیانید می‌شوند. در این حالت با عبور جریان برق از محلول به سمت ورق فولادی (الکترود مثبت در محلول و الکترود منفی به ورق فولادی متصل می‌شود)، محلول سولفات روی تجزیه شده و روی به سطح ورق فولادی می‌چسبد. این روش نسبت به روش گرمایی دوام بیشتری دارد. همچین امکان کنترل ضخامت به صورت دقیق‌تری مهیا می‌شود. در بیشتر شرکت‌های تولید قطعات گالوانیزه از این روش برای پوشش دهی استفاده می‌شود.
در این روش امکان تنظیم ضخامت لایه روی، تنظیم رنگ و حتی امکان استفاده از آلیاژ‌های مختلف فلز روی مهیا می‌شود.
این روش به نسبت روش گرمایی تنش گرمایی بسیار کمتری در ورق فولادی ایجاد می‌کند. همچنین حمام اسید چربی‌های ناشی از فرایند فولاد را از روی آن حذف می‌کند.
اما این روش نیز معایب خود را دارد. در این روش به جریان برق نسبتاً زیادی است. همچنین ممکن است بخار ناشی از حمام اسیدی سبب خوردگی در ورق‌های فولادی شوند.
در این روش فلز با یک مایع اسیدی تمیز می‌شود، سپس ورق فولادی وارد حمام یا استخر روی مذاب می‌شود. در هر بار لایه ای روی یا گالوانیزه ضخیم‌تر می‌شود. سپس ورق حرارت دیده و مجدد وارد حمام روی می‌شود. در این روش لایه نسبت ضخیم و یکدستی بر روی ورق فولادی ایجاد می‌شود.
در این روش ورق فولادی به صورت کامل گرم و گداخته می‌شود، سپس روکش روی (که خود به صورت پودر یا مذاب است) اسپری می‌شود. این روش سبب می‌شود که ترکیبی آلیاژی از فلز روی و آهن ایجاد شود. این کار می‌تواند برای چندبار تکرار شود تا در نهایت روی تمام سطح ورق فولادی را پوشش دهد. با این کار یک لایه نسبت مقاوم بر روی ورق فولادی ایجاد می‌شود.
یکی از اصطلاحاتی که در زمان خرید ورق گالوانیزه به گوش می‌رسد عبارت کوتینگ است. کوتینگ (Coating) به معنی اضافه کردن لایه محافظ بر روی سطح فلز پایه است. در زمانی که یک فلز تحت عملیات کوتینگ قرار گیرد با یک پوشش محافظ از فلز یا ماده‌های پلیمری و مصنوعی مانند رنگ پوشش داده می‌شود.
در برخی از کشورها بر اساس شرایط جوی استانداردهایی برای پوشش دادن فلزها تعیین می‌شود. این عدد با واحد «میکرون» مشخص می‌شود. برای مثال در شرکت‌های ژاپنی این عدد برابر با ۱۷۰ میکرون یا ۰.۱۷ میلیمتر است. در کشورهای چین ممکن این مقدار کمتر و برابر با ۱۰۰ (۰.۱ میلیمتر) و یا ۱۲۵ (۰.۱۲۵ میلیمتر) میکرون باشد.
هرچه پوشش ایجاد شده ضخیم تر باشد فلز بستر بهتر محافظ می‌شود، اما در عین حال هزینه‌های کوتینگ نیز بیشتر شده و ورق ناشی از این فرایند گران‌تر خواهد بود.
به مانند سایر مصنوعات صنعتی در صنعت فولاد ورق‌های گالوانیزه نیز دنیای قیمت گذاری خودشان را دارند در زیر برخی از عوامل موثر در تعیین قیمت ورق گالوانیزه ذکر شده است:
برخی از سیاست‌گذاری‌ها نیز می‌توانند قیمت مصنوعات فولادی را به شدت تحت تاثیر خودشان قرار دهند.
همچنین در برخی از مواقع برای تامین اضافه مصرف داخلی و تعدیل قیمت‌ها می‌توانید ورق‌های گالوانیزه ای که از کشورهای مختلف وارد و عرضه شده‌اند را نیز بیابید. برخی از کشورهایی که ورق گالوانیزه آن‌ها در بازار ایران عرضه می‌شوند شامل موارد زیر می‌شوند:
عمده واردات ورق گالوانیزه ایران به ترتیب از کشور چین و هند است.
ورق گالوانیزه به مانند سایر مصنوعات فلزی باید در شرایط درست نگهداری شود. در اینجا به بررسی روش اصولی نگهداری از ورق گالوانیزه می‌پردازیم.
بی شک، کاربرد گسترده صفحات فولادی در صنایع مختلف در سال‌های اخیر نشان دهنده توانایی یک کشور در عرصه فناوری و تولیدات است. کشور ایران نیز مانند اغلب کشورهای ...
ورق فولاد ضد زنگ، یکی از پرکاربردترین مواد در صنایع مختلف است؛ این ماده به دلیل مقاومت بالای خود در برابر خوردگی و زنگ زدگی، در صنایعی که در ...
میلگرد از اساسی‌‌ترین مصنوعات خام صنعتی به شمار می‌رود. در بسیاری از صنایع سازه، قطعه‌سازی و ماشین‌سازی میلگرد اصلی‌‌ترین خوراک خام به شمار می‌رود.میلگرد در صنایع ساخت و ...
میلگرد ساده یا میلگرد بدون آج از مهمترین محصولات فولادی است که در بازار آهن آلات عرضه می‌شود؛ این نوع از میلگردها دارای هیچگونه آج و یا برآمدگی بر ...