میلگرد ساده یا میلگرد بدون آج از مهمترین محصولات فولادی است که در بازار آهن آلات عرضه می‌شود؛ این نوع از میلگردها دارای هیچگونه آج و یا برآمدگی بر روی خود نیستند. میلگردهای ساده کاربردهای متنوعی در صنایع گوناگون مانند ساختمان سازی، سازه، صنایع مصنوعات فولادی و صنعتی و خودرو سازی دارند.
میلگرد ساده هم به صورت یک محصول کامل در تقویت بتن مسلح و هم به صورت یک منبع تامین مواد اولیه در ساخت محصولات صنعتی به کار گرفته می‌شود. در ادامه این مقاله به بررسی مشخصات میلگرد ساده، کاربردهای آن و نیز قیمت میلگرد ساده در بازار می‌پردازیم.
میلگردهای فولادی از انواع مختلف آلیاژها ساخته می‌شوند. هر آلیاژ نیز کاربرد ویژه‌ای در صنایع دارد که در بخش جنس‌ها به آن می‌پردازیم.
روش تولید میلگرد ساده
میلگرد ساده با استفاده از روش نورد گرم تولید می‌شود. در این روش پروفیل اولیه تا بین ۳۰۰ تا ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد گرم می‌شود و سپس وارد خط نورد می‌شود. با عبور از میان غطلک‌های نورد قطر پروفیل کاهش یافته و در نهایت به قطر مورد نظر می‌رسد. در روش نورد گرم ساختار کریستالی فولاد در هم شکسته می‌شود و محصول بعد از نورد فولاد استحکام بالاتری نسبت به قبل از نورد دارد.
در برخی از مواقع از روش نورد سرد یا CRC نیز برای تولید میلگردها استفاده می‌کنند در این روش میلگردها از میان غلطک‌ها عبور داده شده و در نتیجه قطر آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. چون در اینجا فولاد میلگرد گرم نشده است غطلک‌ها باید قدرت بیشتری را برای فرم دهی فولاد به آن وارد کنند. از این روش بیشتر برای کاهش‌های کم در قطر میلگرد یا تکمیل مراحل تولید استفاده می‌شود.
چه تفاوتی بین شیوه‌های تولید میلگرد ساده است؟
هر دو روش نورد سرد و گرم می‌تواند در ساخت میلگرد ساده به کار گرفته شود. اما از روش گرم بیشتر برای تغییر قطر شدید پروفیل، استحکام بخشی، آبکاری و حک لوگو شرکت سازنده استفاده می‌شود، در حالی که از روش نورد سرد صرفاً برای کاهش قطر کم و اصلاح رشته میلگرد استفاده می‌شود.
در روش نورد سرد فلز سطحی براق پیدا می‌کند و پوسته‌ها و زنگ زدگی‌ها بر روی ان نقش نخواهند بست. همچنین تنش‌های کمتری نیز در داخل فلز میلگرد ایجاد می‌شود.
انواع مدل میلگرد ساده
میلگرد ساده از نظر مشخصات و شکل‌های متنوع عرضه به صورت‌های زیر طبقه‌بندی می‌شود:
انواع شیوه‌های عرضه میلگرد ساده
میلگرد ساده به صورت‌های زیر به بازار مصرف عرضه می‌شود:
- به صورت شاخه ای: که در آن پروفیل‌های میلگرد به طول ۶ تا ۱۲ متر به بازار عرضه می‌شوند. این نوع عرضه مناسب میلگردهای با قطر از ۸ میلیمتر به با است.
- به صورت رول کلافی: که در آن پروفیل‌های میلگرد به دور یک محور پیچیده شده و سپس رول کلافی به بازار عرضه می‌شوند. در اینجا بعد از باز کردن کلاف میلگرد ها نیازمند صاف کردن هستند؛ این روش مناسب میلگرد های قطر کم است و معمولا برای قطر کمتر از ۱۲ استفاده می‌شود.
انواع میلگرد ساده بر اساس آلیاژ
در ساخت میلگردها بر اساس سختی، کشش‌پذیری و مقاومت میلگرد از آلیاژهای متفاوتی استفاده می‌شوند. در زیر برخی از رایج‌ترین میلگردها را بررسی می‌کنیم:
- میلگرد با آلیاژ ساختمانی St37: این سری از میلگردها نرم بوده و به راحتی خم می‌شوند. این دسته از آلیاژها نوردپذیری خوبی دارند. همچنین به خاطر داشتن کربن کمتر به خوبی جوش را می‌پذیرند. این دسته از میلگردهای ساده را می‌توان تحت عملیات‌های حرارتی قرار داد.
- میلگرد با آلیاژ ساختمانی St52: این دسته از میلگردها به نسبت میلگردهای ساختمانی st37 قدرت و استحکام بالاتری دارند. آن‌ها نیز به مانند آلیاژ St37 انعطاف‌پذیری خوبی داشته و به راحتی می‌توان عملیات نوردکاری سرد و گرم را بر روی آن‌ها به انجام رساند. همچنین انجام عملیات‌های جوشکاری و آبکاری بعدی نیز به راحتی بر روی آن‌ها قابل انجام است.
- میلگرد با آلیاژ Ck45: این دسته از آلیاژها بسیار سخت و مقاوم هستند. در اصطلاح صنعتی به ان‌ها آلیاژهای «سیکا» گفته می‌شود. مقاومت این دسته از آلیاژها نسبت به خمش زیاد است. همچنین برای شکل دهی به آن‌ها تنها می‌توان از نورد گرم استفاده کرد. اغلب از میلگرد ساده با آلیاژ CK45 برای ساخت قطعات صنعتی استفاده می‌شود.
- میلگرد با آلیاژ Mo40: این آلیاژ به نسبت آلیاژ Ck45 مقاومت به خمش بهتری دارند و انعطاف‌پذیری و مقاومت کششی بالاتری را در اختیار ما قرار می‌دهند. با این حال به خاطر مواد و تکنولوژی به کار رفته در آن از سه آلیاژ قبلی گرانتر هستند. از آن‌ها می‌توان برای تولید محصولات صنعتی استفاده کرد.
در برخی از سایت‌های شرکت‌های تولید میلگرد می‌توانید جداول ترکیب آلیاژی میلگرد ساده تولید شده آن را بیابید. به صورت معمول اگر میلگرد را به صورت کلاف تهیه کنید آلیاژ آن‌ها از سری آلیاژهای فولاد ساختمانی خواهد بود و در صورتی که آن‌ها را به صورت شاخه‌ای تهیه کنید آلیاژ به کار رفته در آن‌ها به صورت آلیاژ صنعتی CK45 یا Mo35 است. در جدول زیر می‌توانید ترکیب آلیاژی برخی از میلگردهای ساده را مشاهده کنید.
انواع میلگرد بر اساس مصرف
میلگرد ساده در مکان‌های مختلفی مصرف شده و کاربرد دارد. دو دسته‌بندی اصلی در اینجا به شرح زیر است:
- میلگردهای ساختمانی: این دسته از میلگردها در ساخت بتن‌های مسلح به کار گرفته می‌شوند. همچنین از میلگرد ساده در ساخت خاموت، آرماتور‌بندی و تشکیل شبکه‌های میلگردی و نیز میلگرد بستر استفاده می‌شود.
- میلگردهای صنعتی: این دسته از میلگردها وارد کارخانه‌های تولید قطعات صنعتی شده و بعد از برشکاری و طی کردن عملیات ساخت دیگر تبدیل به قطعات صنعتی مورد استفاده می‌شوند. پیچ و مهره از جمله قطعات صنعتی هستند که از میلگردها ساخته می‌شوند. اما دامنه استفاده از میلگردهای صنعتی با توجه به بازار مصرف آن‌ها بسیار گسترده است و شامل قطعات صنعتی بسیاری می‌شوند.
استاندارد A درباره میلگرد
یکی از استانداردهایی که به صورت رایج در زمینه میلگردها وجود دارد استانداردی است که در آن دسته‌بندی کردن میلگردها بر اساس یک حرف «A» انگلیسی و سپس یک عدد (A1، A1، …) استفاده می‌کند. در این روش استاندارد، نوع میلگرد مشخص می‌شود. در اینجا ما با چهار دسته‌بندی روبرو هستیم. (برخی از این دسته‌بندی‌ها مختص به میلگردهای آجدار است و برای میلگرد ساده کاربردی ندارند).
میلگرد سری A1
این دسته از میلگردها از آلیاژهای نرم ساخته می‌شوند. آن‌ها تراش‌پذیری خوبی دارند و اغلب در صنعت کاربرد دارند. از آن‌ها برای ساختن انواع قطعات روزمره و صنعتی استفاده می‌شوند. به خاطر نرم و سادگی سطح آن کمتر از آن‌ها در بتن ریزی و تقویت بتن استفاده می‌شود.
میلگرد سری A2
این دسته از میلگردها از فولادهای ساختمانی مانند St37 تا St52 ساخته می‌شوند. قدرت و مقاومت مکانیکی این دسته از فولادها بیشتر از سری A1 است. در اینجا ممکن است بر روی میلگردها عملیات آج کار و آبکاری نیز انجام شود. از دسته میلگردهای سری A2 برای بتن ریزی استفاده می‌شود. همچنین در برخی از قطعات صنعتی نیز کاربردهایی دارند.
میلگرد سری A3
این دسته از میلگردها با آلیاژهای سنگین تری مانند CK45 ساخته می‌شوند. بر روی آن‌ها آج‌کاری عمیق انجام شده است. همچنین ممکن است برای مقاومت در برابر خمش بر روی آن‌ها عملیات‌های آبکاری نیز صورت گرفته باشد. از میلگردهای ساده سری A3 برای تقویت بتن مسلح استفاده می‌شود.
میلگرد سری A4
این دسته از میلگردها از آلیاژهای مقاومتی استفاده می‌کنند. بر روی آن‌ها آج‌کاری عمیق مانند آج ۵۰۰ ایجاد می‌شود. از این دسته از میلگردها در تقویت بتن‌های مسلح فوق سنگین مانند بتن ریزی سدها استفاده می‌شود. به نسبت سه سری قبلی این دسته از میلگردها مقاومت کششی و خمشی بالایی دارند و به خاطر آج‌کاری عمیقی که دارند به راحتی می‌توانند با بتن ترکیب و یکپارچه شوند.
محاسبه وزن میلگرد
برای محاسبه وزن میلگرد می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید.
جدول اشتال میلگرد به شما کمک می‌کند که بتوانید وزن حدودی میلگرد را به دست بیاورید. دقت کنید که بر اساس آلیاژ به کار رفته در میلگرد ممکن است چگالی میلگرد ها کمی متفاوت از هم باشند.
مشخصات فنی میلگرد ساده
گرچه میلگرد ساده دارای آج‌کاری سطح نیست اما دارای خواص ویژه‌ای است که سبب استفاده از آن در صنایع گوناگون می‌شود. برخی از خواص میلگرد ساده به شرح زیر هستند:
- خواص مکانیکی میلگرد ساده: میلگردها می‌توانند تنش تسلیم بالایی را تحمل کنند. برای مثال میلگرد ساده می‌تواند تنش تسلیمی تا ۲۴۰ نیوتن بر متر را تحمل کند. همچنین در برابر مقاومت‌های کششی قدرت آن‌ها برابر با ۳۶۰ نیوتن بر متر خواهد بود. البته مقاومت برخی از آلیاژها حتی از این مقدار نیز بالاتر است و به همین خاطر میلگرد ساده یکی از بهترین گزینه‌ها در ساخت قطعات صنعتی و یا تقویت بتن است.
- قابلیت‌های فرم‌پذیری: میلگردهای ساده با استفاده از فولادهای کم کربن ساخته می‌شوند و به همین خاطر چکش خواری و انعطاف‌پذیری خوبی دارند. می‌توان از آن‌ها در ساخت قطعات گوناگون استفاده کرد.
- خاصیت جوش‌پذیری: یکی از مهمترین ویژگی‌های میلگردهای ساده خاصیت جوش‌پذیری آن است. این قابلیت سبب می‌شود که بتوانیم از میلگرد ساده در بسیاری از سازه‌های ساختمانی و صنعتی استفاده کنیم. میلگردهای ساده توانایی‌پذیرش جوش‌های القایی الکتریکی و جوش‌های حرارتی با فلز واسط و یا بدون آن را دارند.
- نوردپذیری: میلگردهای ساده می‌توانند به خوبی هم تنش‌های گرمایی را مهار کنند و هم مقاومت کششی زیادی داشته باشند. به همین خاطر ان‌ها گزینه‌های مناسبی برای اجرای عملیات نوردکاری هستند. در بسیاری از مواقع میلگردهای ساده قطرهای بالا را با نوردکاری به میلگردهای با قطر کمتر و طول بیشتر می‌رسانند.
استانداردهای میلگرد ساده در ایران
در بازار ایران انواع مختلفی از میلگردهای ساده وجود دارد. استاندارد ۳۱۳۲ انوع گوناگونی از ویژگی‌ها و مشخصات میلگرد ساده را بیان می‌کند. با اینکه طبقه‌بندی با استفاده از حروف A برای میلگرد ساده کاربرد چندانی ندارد، اما بسیاری از مشخصات آلیاژی و حتی تکنولوژی‌های ساخت میلگردهای ساده و آجدار به مانند همدیگر است.
در بازار ایران می‌توانید انواع میلگردهای ساده را بیابید که موارد زیر از جمله معروف‌ترین آن‌ها هستند:
- میلگردهای اروپایی که بیشتر از سمت ایتالیا و آلمان وارد می‌شوند.
- میلگردهای با آلیاژ فولاد و کربن (ساختمانی، CK45 و …) که در کارخانه‌های تولید فولاد داخلی تولید می‌شوند.
- میلگردهای ساده گالوانیزه که با پوشش فلز روی عرضه می‌شوند. سازنده این دسته از میلگردها کارخانه‌های داخلی و برخی از کشورهای اروپایی و آسیایی هستند.
- میلگردهای با روکش اپوکسی که بیشتر جنبه‌ی مقاومت در برابر خوردگی در آن‌ها در نظر گرفته شده است و پوشش اپوکسی بر روی آن یک جنبه محافظتی دارد.
- میلگردهای با روکش گلاس که هم جنبه مقاومت در برابر خوردگی و هم جنبه زیبایی دارد و در برخی از صنایع ساختمانی و مصنوعات وابسته به آن به کار می‌روند.
- میلگرد استنلس یا ضد زنگ که دارای مقاومت بالایی در برابر زنگ زدگی است و در ساخت قطعات ویژه برای صنایع غذایی و داروسازی استفاده دارد و قیمت بالاتری نسبت به فولادهای ساختمانی و آلیاژ دیگر دارد.
هر کدام از میلگردهای ذکر شده در بالا خود دارای جداول استاندارد و نیز زیرمجموعه‌های متنوعی هستند که می‌توانید برای شناسایی خواص آن‌ها به کتاب‌های استاندارد و یا سایت‌های شرکت‌های تولید کننده مراجعه کنید.
مهمترین نکات در زمینه خرید میلگرد
میلگرد ساده یکی از پرکاربردترین انواع میلگردها در بازار است. در بازار انواع متنوعی از عرضه کنندگان و کارخانه‌های تولید به عرضه میلگرد ساده می‌پردازند. در صورتی که قصد خرید میلگرد ساده را دارید حتماً به نکات زیر دقت کنید:
- آلیاژ مورد نظرتان را مشخص کنید. همانطور که در بالا گفته شد میلگردهای ساده با آلیاژهای مختلفی ساده می‌شوند که هر کدام از آن‌ها نیز دارای خواص متفاوتی هستند. قبل از خرید میلگرد مورد نظرتان آلیاژی که برایتان مفید و کارآمد است را تعیین کنید با این کار مبلغ مناسبی را در برابر شرایط‌کاری متناسب با هدف خودتان پرداخت می‌کنید.
- در هنگام خرید به سطح میلگرد دقت کنید. میلگرد سالم نباید بر روی بدنه خود مُک (سوراخ‌های ریز) یا ترک داشته باشد. وجود مک و ترک‌های ریز نشان دهنده عملیات نوردکاری نادرست است. در نتیجه در زمان کار میلگرد به راحتی شکسته می‌شود.
- انعطاف‌پذیری میلگرد نیز بسیار مهم است. میلگرد نباید شکننده و ترد باشد. باید به راحتی خم شود. در صورتی که میلگرد می‌شکند آلیاژ آن نامرغوب است و در سازه شما ایجاد مشکل می‌کند.
- وزن میلگرد هم باید متناسب با آلیاژ آن باشد. اختلاف زیاد وزن میلگرد با وزن ذکر شده در جداول استاندارد نشان دهنده نوردکاری نامرغوب و کاهش قدرت آن در برابر تنش‌های مکانیکی است.
- سطح میلگرد هم نباید زنگ زدگی زیادی داشته باشد. کمی زنگ زدگی در میلگردها معمول است اما بعد از آن نشان دهنده ایجاد فرسودگی و خوردگی در میلگرد است.
- میلگردها نباید تابیده باشند. تابیدگی میلگرد نشان دهنده وضعیت نادرست نگهداری میلگرد و احتمالاً دست دوم بودن میلگرد است. همچنین پروفیل دایره‌ای میلگرد نیز نباید دچار تغییر شده باشد.
شرایط نگهداری از میلگرد ساده
میلگردها از جنس آهن و کربن هستند که تمایل زیادی برای خوردگی دارند. برای نگهداری از میلگرد ساده به نکات زیر توجه کنید:
- میلگردها را از رطوبت باران و آب‌های سطحی دور نگه دارید.
- میلگردها را از مجاورت بادهای داغ (مانند اگزوزها، دودکش‌ها، کوره‌ها و غیره) دور نگه دارید. گرما در بلند مدت سبب تغییر مقاومت میلگرد می‌شود.
- میلگردها در برابر مواد قلیایی و اسیدی بسیار ضعیف هستند به همین خاطر آن‌ها را از این دسته از مواد و بخارهای ناشی از آن‌ها دور نگه دارید.
- سعی کنید از چرب شدن و لغزنده شدن میلگرد ساده پرهیز کنید. به خاطر اینکه میلگرد ساده هیچ آجی بر روی خود ندارد در صورت لغزنده شده به راحتی لیز می‌خورد و می‌توانند سبب ایجاد آسیب شود.
- از خم کردن میلگرد در بارگذاری و بارگیری پرهیز کنید.
